مشخصات سوره بقره
تفسیرسوره بقره
معانی سوه: شکر و سپاسبقره به معنی گاو است و منظور از گاو، گاو بنی اسرائیل است که یک داستان زیبا و جالبی دارد.
نامهای دیگر سوره: قسطاط القرآن، سنام القرآن، با سوره آل عمران تواما.
ویژگی سوره: بزرگترین سوره قرآن (۵-۲ جزء)، بزرگترین آیه قران (آیه ۲۸۲)، بیشترین احکام فقهی را دارد. این سوره را سوره مثلثها می نامند، وجود آیت الکرسی در این سوره.
موضوعات کلی سوره: مسایل اعتقادی زیر بنایی و ایدئولوژی اسلام – تشریح قانون گذاری و بیان احکام فقهی – مسایل معنوی و اخلاقی فردی – اجتماعی و قرآن شناسی – تشویق به جهاد داستان بنی اسرائیل و خلقت حضرت ادم، هاروت و ماروت و طاقوت و جالوت
فضیلت قرائت سوره بقره
پیامبر اکرم (ص) فرمودند: صلوات رحمت خداوند بر قاری سوره بقره باد و ثواب نگهبانی که یک سال بدون آرامش در راه خدا نگهبانی کرده، به او عطا می شود. (مجمع البیان، ج 1، ص 111 (
ماجرای نامگذاری سوره بقره
ماجرا چنین بود که فردی از بنی اسرائیل به طور مرموزی کشته می شود ، در حالی كه قاتل به هیچ
وجه معلوم نیست.در میان قبایل و اسباط بنی اسرائیل نزاع می شود ، داوری را برای فصل خصومت
نزد موسی (ع) می برند حل مشکل را از او خواستار می شوند. موسي (ع) به درگاه خداوند دست به
دعا بر داشت .ندا آمد كه اي موسی گاوی ذبح نما و به مقتول بزن او زنده خواهد شد و قاتل خويش را
معرفي خواهد كرد. مردان اين قوم گفته موسی (ع) را به مسخره گرفتند و به او گفتند : ای موسی از
خدا سوال كن كه اين گاو چگونه گاوی باشد.موسی (ع) پرسيد و پاسخ داد : نه پير و نه جوان بين اين
دو .سپس پرسيدند: رنگ آن چه باشد؟ فرمود: زرد روشن كه مردم با ديدن آن دچار وجد و سرور شوند.
بار ديگر مردم گفتند: اگر می توانی توضيح بيشتری درباره گاو بده.
باز هم پاسخ داد: گاوی باشد كه براي شخم زدن از آن استفاده نشده باشد . بالاخره مردم قانع شدند
یک راس گاو را با همان مشخصات به بهای گزاف خریداری نموده و ذبح کردند و به جنازه زدند و جنازه به
اذن خدا زنده شد و قاتل خود را معرفی کرد.
ذروه و سنام قرآن
ذروه و سنام قرآن: ذروه و سنام به معناى نقطه برجسته، ممتاز و نمايان يك شى ء است. پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) از اين سوره با اين دو نام ياد كرده اند: البقره سنام القرآن و ذروته.
فسطاط قرآن
وصف سوره بقره با عنوان خيمه قرآن بر اثر اشتمال آن بر اصول اعتقادى و فروع عملى فراوان است. پيامبر اكرم (صلى الله عليه وآله) اين سوره با اين وصف ستوده است:
السوره التى يذكر فيها البقره، فسطاط القرآن
سيد قرآن:
چون توحيد داراى بلندترين جايگاه در معارف الهى است، اين سوره بر اثر اشتمال بر آيات برجسته توحيدى، مانند آيه الكرسى، بدين صفت موصوف شده است. از سوى ديگر چون سيد هر مجتمعى مئونه و هزينه آنان را تحمل مى كند و معونه و كمك به آنان را به همراه دارد و از جهت ديگر، سيد هر گروهى خادم آنهاست و اين سوره طولانى هزينه نيل به معانى بسيارى از سوره ها را تحمل كرده، در ادراك ره آورد آنها خدمت به سزايى دارد، مى تواند سيد آنها باشد.
زهراء:
در برخى روايات سوره بقره و آل عمران با نام الزهروان، يعنى دو سوره درخشان و تابناك ياد شده است.
التماس دعا